Παρασκευή 31 Μαρτίου 2017

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ

 


Η απεικόνιση της Αγ. Τριάδας είναι απότοκος της Θεολογίας της και καταγράφει τις σχέσεις μεταξύ των τριών προσώπων. Είναι γνωστό ότι στην Ορθόδοξη Εικονολογία επιτρεπτή είναι η απεικόνιση μόνον όσων είδαμε και συνέβησαν ιστορικά, των προφητικών οράσεων και συμβόλων, του σαρκωθέντα Υιού και Λόγου του Θεού, της Θεοτόκου και των Αγίων.


Η απεικόνιση της Αγίας Τριάδας ως τριών προσώπων, όπου απεικονίζεται ο Πατέρας ως "παλαιός των ημερών", ο Υιός ως νέος και το Άγ. Πνεύμα "εν είδει περιστεράς" είναι εικόνα ξένη προς την διδασκαλία των Πατέρων, μεταφερθείσα στον Ορθόδοξο χώρο από τη Δύση, μετά την άλωση της ΚΠολης. Η απεικόνιση αυτή αποτελεί συγκαλυμμένη ειδωλολατρία, καθώς μέσα από ορθολογιστικές διαδικασίες περιθέτει σωματικά σχήματα στη θεότητα. Η αποτύπωση των ενδοτριαδικών σχέσεων ευνοεί την παπική αντίληψη περί του τρόπου ύπαρξης του Αγ. Πνεύματος, δηλ. εκπορευόμενου από τον Πατέρα και τον Υιόν εξ ίσου, που είναι η γνωστή πλάνη του filioque. Επίσης η εικόνα αυτή, παρουσιάζοντας διαφορά στις μορφές Πατέρα και Υιού ως προς τη σωματική ηλικία, δίνει την εντύπωση πως ο Υιός είναι νεώτερος του Πατέρα, αντίληψη που ευνοεί τους νέο-Αρειανούς Χιλιαστές και τους αρνητές της θεότητας του Υιού, Εβραίους και Μουσουλμάνους.

Για το θέμα αυτό της απεικόνισης της Αγίας Τριάδας έχει διατυπώσει η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία ως γνωστόν ασχολήθηκε αποκλειστικά με το θέμα των εικόνων, τη θέση της καθολικής Εκκλησίας. Στον δογματικό όρο της Συνόδου αναφέρεται ρητά, σε τι υλικό και με πια ύλη πρέπει να ζωγραφίζεται μια εικόνα και σε ποια τοποθεσία είναι δυνατόν να υπάρχει: "..... ανατίθεσθαι τας σεπτάς και αγίας εικόνας, τας εκ χρωμάτων και ψηφίδος και ετέρας ύλης επιτηδείως εχούσης, εν ταις αγίαις του Θεού εκκλησίαις, εν ιεροίς σκεύεσι και εσθήσι, τοίχοις τε και σανίσιν, οίκοις τε και οδοίς.....".

Το θέμα της απεικόνισης του Θεού Πατέρα ως "παλαιού των ημερών" σε απεικονίσεις παλαιοδιαθηκικών οραμάτων (όπως π.χ. του οράματος του Δανιήλ) υπήρξε αντικείμενο εξέτασης κατά τη διάρκεια της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου. Εκεί οι Πατέρες της Συνόδου ρωτούν δια του στόματος του Πάπα Ρώμης αγίου Γρηγορίου Β΄: "Δια τι τον πατέρα του Κυρίου Ιησού Χριστού ουχ ιστο-ρούμεν και ζωγραφούμεν;" για να δώσουν αμέσως την απάντηση: "Επειδή ουκ οίδαμεν τις εστίν (...) και ει εθεασάμεθα και εγνωρίσαμεν καθώς τον υιόν αυτού, κακείνον αν είχομεν ιστορήσαι και ζωγραφήσαι" (PG XII 963 E).

Επίσης για την απεικόνιση του αγίου Πνεύματος η ίδια η Σύνοδος αναφέρει: "..... καίτοι των ευαγγελικών ουδαμώς παραδεδοκότων γραμμάτων, ότι γέγονε περιστερά το άγιον πνεύμα, αλλά ότι εν είδει περιστεράς ώφθη ποτέ" (PG XIII 181 A).

Πρέπει να σημειωθούν εδώ δύο στάσεις ριζικά αντιφατικές προς το κείμενο των πράξεων της Ζ΄ Οικ. Συνόδου, δυο αγίων της Εκκλησίας μας, του αγίου Μακαρίου Καλοχερά εκ Πάτμου και του αγίου Νικοδήμου του αγιορείτη. Ο πρώτος κτυπώντας τους ρωμαιοκαθολικούς ρωτά: "Είναι χριστιανοί αυτοί, που αντίθετα προς την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο, αναπαριστάνουν τον αόρατο Πατέρα;". Από την πλευρά του ο άγιος Νικόδημος παρατηρεί: "Συμπεραίνεται ότι ο άναρχος Πατήρ πρέπει να ζωγραφίζεται καθώς εφάνη εις τον προφήτην Δανιήλ ως παλαιός των ημερών. Ει δε και Πάπας Γρηγόριος εν τη προς τον Ίσαυρον Λέοντα επιστολή λέγει, ότι δεν ιστορούμεν τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. αλλά τούτο λέγει απλώς, αλλ’ ότι δεν εζωγραφούμεν αυτόν κατά την θείαν φύσιν" (Πηδάλιο, σελ. 320).

Ο άγιος Νικόδημος μοιράζεται σ’ αυτό το θέμα την άποψη, που είναι αποδεκτή από την εποχή του αγίου Μακαρίου (18ος αιώνας) και απομακρύνεται από τον τρόπο που η Εκκλησία αντιλαμβάνεται τα οράματα των προφητών.

Β/


Είναι αλήθεια, ότι για την Εκκλησία η αγιότητα δεν ήταν ποτέ συνώνυμη του αλάθητου. Καθώς το είπε με σοφία ο Εφέσου άγιος Μάρκος, για τον ωριγενισμό του αγίου Γρηγορίου Νύσσης: "συμβαίνει κάποιος να είναι διδάσκαλος και ωστόσο να μην τα λέει όλα τέλεια σωστά. Διότι ποια ανάγκη θα υπήρχε για τους Πατέρες να κάνουν Οικουμενικές Συνόδους, αν καθένας τους σε τίποτε δεν απομακρυνόταν από την αλήθεια;".

Αλλά το θέμα της απεικόνισης της Αγίας Τριάδας έχει λήξει τελεσίδικα στην Μεγάλη Σύνοδο της Μόσχας το 1666, όπου μέσα στις πράξεις της Συνόδου, το κεφάλαιο 43 είναι αφιερωμένο στο ζήτημα της εικόνας της θεότητας και ιδιαίτερα του Θεού Πατέρα. Αυτό το κεφάλαιο έχει τον τίτλο: "Περί των εικονογράφων και του Σαβαώθ".

Στις αποφάσεις της Συνόδου για το συγκεκριμένο θέμα, αναφέρονται τα εξής: "Θεσπίζουμε ότι ένας ικανός ζωγράφος που, ταυτόχρονα, είναι ένας καλός άνθρωπος (με εκκλησιαστική αξιοπρέπεια), θα διορίζεται διδάσκαλος των εικονογράφων, αρχηγός και επιμελητής. ΄Ετσι οι αγνοούντες δεν θα μπορούν να χλευάζουν τις άγιες εικόνες του Χριστού, της Μητέρας του και των αγίων Του, τις άσχημες και κακοζωγραφισμένες. και θα σταματήσει η ματαιοδοξία μιας δήθεν σοφίας, που έχει οδηγήσει στην συνήθεια να ζωγραφίζει ο καθένας κατά τη φαντασία του χωρίς αυθεντική αναφορά και μάλιστα ξεκινώντας από ποικίλες αναπαραστάσεις, τον Κύριο Σαβαώθ. Εντελλόμεθα να μην ζωγραφίζεται στο εξής η εικόνα του Κυρίου Σαβαώθ σύμφωνα με μη λογοκριμένες οράσεις και ανάρμοστες, διότι κανείς δεν έχει δει τον Κύριο Σαβαώθ (δηλαδή τον Θεό Πατέρα) με σάρκα. Μόνος ο Χριστός έχει εικονιστεί, όπως τον είδαν σαρκωμένο, δηλαδή αναπαριστανόμενο με το σώμα Του και όχι κατά την θεότητά Του. το ίδιο και η υπεραγία Μητέρα του Θεού και οι άλλοι άγιοί Του.......... Είναι εντελώς παράλογο να εικονογραφούν τον Κύριο Σαβαώθ (δηλαδή τον Πατέρα), με άσπρα γένια, με τον μονογενή Υιό στο στήθος Του και ένα περιστέρι ανάμεσά Τους, διότι κανείς δεν είδε τον Πατέρα μέσα στην Θεότητά Του. ο Πατέρας, πράγματι δεν έχει σάρκα και ο Υιός δεν εγεννήθη κατά σάρκα από τον Πατέρα προ των αιώνων. Κι’ αν ο προφήτης Δαβίδ λέει: "εκ γαστρός προ εωσφόρου εγέννησά σε" (Ψαλμ. ΡΘ΄ 3), αυτή η γέννηση, σίγουρα, δεν είναι σωματική. αυτή ήταν ανέκφραστη και απερινόητη. Διότι ο ίδιος ο Χριστός λέει στο Ευαγγέλιο: "ουδείς γινώσκει τον Πατέρα ειμή ο Υιός". Και ο προφήτης Ησαΐας ζητά στο 40ο κεφάλαιο: "τίνι ωμοιώσατε κύριον και τίνι ομοιώματι ωμοιώσατε αυτόν; μη εικόνα εποίησεν τέκτων ή χρυσοχόος χωνεύσας χρυσίον περιεχρύσωσεν αυτόν ομοίωμα κατασκεύασεν αυτόν; (18-19)". Το ίδιο και ο άγιος απόστολος Παύλος λέει στο κεφάλαιο 17 των Πράξεων: "γένος ουν υπάρχοντες του Θεού ουκ οφείλομεν νομίζειν χρυσώ ή αργύρω ή λίθω χαράγματι τέχνης και ενθυμήσεως ανθρώπου το θείον είναι όμοιον". Και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέει επίσης (Περί ουρανού, κεφ. 20 για την εικόνα): "Μόνον δε το Θείον απερίγραπτόν εστι πάντα πληρούν και πάντα περιέχον και πάντα περιορίζον ως υπέρ πάντα ον και πάντα δημιουργήσαν". Ο άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος το απαγορεύει επίσης με παρόμοιο τρόπο. Να γιατί ο Κύριος Σαβαώθ που είναι η Θεότητα και η γέννηση του μονογενούς Υιού προ των αιώνων, γίνονται αντιληπτοί μόνο από το πνεύμα μας. όσο για την αναπαράστασή τους σε εικόνα δεν αρμόζει σε καμία περίπτωση ούτε είναι δυνατή.

Εξ άλλου στη θ. λειτουργία του αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου χαρακτηριστική είναι η ευχή που υποδηλώνει το αδύνατο της αναπαράστασης του Κυρίου Σαβαώθ: "Συ γαρ ει Θεός ανέκφραστος, απερινόητος, αόρατος, ακατάληπτος.....".

Γ/


Και το Άγιον Πνεύμα δεν είναι από τη φύση του ένα περιστέρι, αλλά Θεός. Κανείς, λοιπόν, δεν είδε ποτέ το Θεό, καθώς μαρτυρεί ο άγιος ευαγγελιστής και θεολόγος Ιωάννης. Ωστόσο, στην αγία βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό, το Άγιον Πνεύμα φάνηκε με τη μορφή περιστεριού και γι’ αυτό ακριβώς μπορούμε να το αναπαριστάνουμε με τη μορφή αυτή σ’ αυτό μόνο το μέρος. Αλλού, αυτοί που κατανοούν τα πράγματα πνευματικά δεν εικονίζουν το Άγιον Πνεύμα με τη μορφή περιστεριού. Στο Όρος Θαβώρ, για παράδειγμα, παρουσιάστηκε με τη μορφή γνόφου (νεφέλης) και αλλού με άλλο τρόπο" (υπενθυμίζεται η καιόμενη βάτος στον Μωϋσή και οι πύρινες γλώσσες της Πεντηκοστής).

"Κατά τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, Σαβαώθ μεταφράζεται από την εβραϊκή γλώσσα με την έκφραση "ο κύριος των Δυνάμεων". Επομένως, ο Κύριος των Δυνάμεων είναι η Αγία Τριάς, ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Και αν ο προφήτης Δανιήλ λέει ότι είδε τον παλαιό των ημερών καθήμενον επί θρόνου κρίσεως, δεν εννοεί τον Πατέρα, αλλά τον Υιό, ο οποίος στην Δευτέρα Παρουσία Του, θα κρίνει παν έθνος δια της φοβεράς Του κρίσεως.

Ζωγραφίζουν επίσης στις εικόνες του Ευαγγελισμού τον Κύριο Σαβαώθ, που φυσά με το στόμα Του κι αυτή η πνοή φθάνει στην κοιλιά της αγίας Θεομήτορος. Αλλά ποίος το είδε αυτό και ποία αγία Γραφή το μαρτυρεί; Από πού το πήραν αυτό; είναι φανερό, ότι μια τέτοια χρήση και άλλα παρόμοια πράγματα τα υιοθέτησαν και τα δανείστηκαν από ανθρώπους μάταιης γνώσης ή μάλλον από πνεύμα διαταραγμένο ή απόν. Να γιατί παραγγέλλουμε να σταματήσουν στο εξής αυτές οι μεταφερμένες από αλλού εικονογραφίες, που η μάταιη γνώση γέννησε.....".

Και η Σύνοδος καταλήγει: "Τα λέμε αυτά για να αποστομώσουμε τους εικονογράφους, για να σταματήσουν να κάνουν λαθεμένες εικόνες και μάταιες και στο εξής να μη ζωγραφίζουν τίποτε σύμφωνα με τις ατομικές τους ιδέες και χωρίς αυθεντικές αναφορές".

Υπάρχει όμως παράσταση της Αγίας Τριάδας, που να συμφωνεί με τα ιερά κείμενα; Ναι υπάρχει και αυτή είναι η κλασσική εικόνα της φιλοξενίας του Αβραάμ, που τόσο επιτυχημένα έχει εικονίσει ο άγιος Ανδρέας Ρουμπλιέφ (Andrei Rublev) (τον 14ο αιώνα), δηλ. την φιλοξενία των τριών προσώπων (αγγέλων) από τον Αβραάμ.


Η Τριάδα του Ρουμπλιέφ ακολουθεί με αυστηρή συνέπεια την τάξη του Συμβόλου της Πίστης (από αριστερά στα δεξιά): Πατέρας, Υιός, Άγιο Πνεύμα. Τα ενδύματα του μεσαίου αγγέλου έχουν τα χρώματα του σαρκωμένου Λόγου, στα οποία περιλαμβάνεται ο μανδύας, προφανώς πάνω στο ιμάτιο - σύμβολο μηνύματος. Ένα μανδύα λιγότερο εμφανή, οπωσδήποτε στον τόνο του ιματίου, βλέπουμε στο δεξιό Άγγελο - σύμβολο της τρίτης υπόστασης.

Όσο για τον εικονογραφικό συμβολισμό, αυτή η εικόνα παρουσιάζει την θεμελιώδη εκκλησιαστική θέση: η Εκκλησία είναι η αποκάλυψη του "Πατρός εν Υιώ και Αγίω Πνεύματι". Το κτίσμα, σπίτι του Αβραάμ, είναι μια εικόνα της Εκκλησίας πάνω από τον Άγγελο του πρώτου προσώπου. Η δρυς του Μαμβρή - δένδρο της ζωής και του ξύλου του Σταυρού, πάνω από τον Άγγελο του δευτέρου προσώπου - είναι ένδειξη της οικονομίας του Υιού του Θεού. Τέλος, έχουμε το βουνό, σύμβολο πνευματικής ανόδου, πάνω από τον Άγγελο του τρίτου προσώπου. Πρέπει να προστεθεί, ότι το νόημα αυτής της εικόνας είναι επικεντρωμένο στο ποτήρι της ευχαριστίας, θείο δείπνο. Επίσης παρατηρείται, ότι ο αριστερά Άγγελος (Πατέρας) ατενίζει με βλέμμα κατά πολύ υψηλότερο, απ’ ότι οι άλλοι δυο, οι οποίοι έχουν ελαφρά κλίση της κεφαλής προς αυτόν.

Ακριβώς σ’ αυτή την εικόνα, "η ενέργεια του πνεύματος" μισάνοιξε στον μοναχό Ανδρέα Ρουμπλιέφ την έννοια της παλαιοδιαθηκικής αποκάλυψης, μια νέα θέα της τριαδικής ζωής.

ΙΚ

Τρίτη 14 Μαρτίου 2017

Η αντιμετώπιση του επικινδύνου των αιρέσεων υπό του Συμβουλίου της Ευρώποης και του ΕΔ.Α.Δ.

 



Η αντιμετώπιση του επικινδύνου των αιρέσεων υπό του Συμβουλίου της Ευρώποης και του ΕΔ.Α.Δ.
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΥΠΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΔ.Α.Δ.
τοῦ κ. Γεωργίου Κρίππα
Δρ. Συνταγματικοῦ Δικαίου
Μετά ἀπό σωρεία ἐγκληματικῶν πράξεων ὁρισμένων αἱ­ρέ­σε­ων καί στήν Εὐρώπη καί ἀλλοῦ (μέ ἀποκορύφωμα τήν ὁδήγηση τῶν ὀπαδῶν τους σέ ὁμαδικές αὐτοκτονίες) καί μετά ἀπό ἐ­πι­σή­μαν­ση τοῦ ἀπαραδέκτου αὐτοῦ φαινομένου ἀπό πολλούς καί τήν αἴτηση λήψεως μέτρων ἐναντίον του ἐμφανίζεται μία πανευρωπαϊκή κινητοποίηση ἐπί τοῦ προκειμένου καί μία εἰς βάθος εὐαισθητοποίηση, κυρίως τῶν ἁρμοδίων εὐρωπαϊκῶν ὀρ­γά­νων. Βεβαίως ἡ εὐαισθητοποίηση αὐτή δέν προέρχεται μόνον ἀπό μία πλευρά, ἀλλά εἶναι γενική. Ἔχει ὅμως σημασία νά δοῦμε τί θέση ἔλαβαν καί λαμβάνουν ἐπί τοῦ θέματος τά ἁρμόδια ἐπί τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων εὐρωπαϊκά ὄργανα. Τοῦτο διότι μέχρι πρό τινος ὑπεστηρίζετο, ὅτι δέν μποροῦμε νά θίξωμε τίς αἱρέσεις, διότι θα παρεβιάζετο τό δικαίωμα τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας αὐτῶν. Ὅμως τά συγκλονιστικά καί συνταρακτικά, ἀλλά συνάμα καί τραγικά γεγονότα πού συνέβησαν, ἀνέτρεψαν ἐπί τέλους τήν ἀπαράδεκτη αὐτή ἀδιαφορία, πού ἐβασίζετο στήν προστασία τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καί ἐπέτρεψαν τήν ἐμφάνιση δράσεως καί ἀποφάσεων, ψηφισμάτων συστάσεων κ.λπ. Βεβαίως ἡ ἐν λόγω δράση καί ἀν­τί­δρα­ση στήν καταστροφική τακτική τῶν αἱρέσεων ἐξεδηλώθη ἀπό πολλές πλευρές. Λόγω δέ περιορισμένου χώρου θά πε­ρι­ο­ρι­σθοῦ­με εἰς τό νά παρουσιάσουμε δι’ ὀλίγων τά σπουδαιότερα τῶν κειμένων πού ἐξεδόθησαν ἤ ἐκυκλοφόρησαν. Ἀρχίζουμε δέ ἀπό τό Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης, τό ὁποῖον εἶναι τό κατ’ ἐξοχήν ὄργανον προστασίας τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων καί τό μόνον ἁρμόδιον νά ἀποφανθεῖ περί τοῦ ἐάν ἐν προκειμένω ἔχουμε ἤ ὄχι παραβίαση τοῦ ἀτομικοῦ δικαιώματος τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας. Θά εἴχαμε ἑπομένως ἐπί τοῦ ἐν ὄψει θέματος νά ποῦμε -ἐντελῶς περιληπτικά πάντοτε– τά ἑξῆς:
1. Ἡ Κοινοβουλευτική Συνέλευση τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐ­ρώ­πης στίς 29.11.1991 ἐκδίδει τήν Ἔκθεση Νο 6535 «Ἐπί τῶν αἱρέσεων καί τῶν νέων θρησκευτικῶν κινημάτων» (Rapport sur les Sectes et les nouveaux Mouvements Religieux). Ἡ Ἔκθεση αὐτή ἀρχίζει μέ τήν διαπίστωση ὅτι: «Οἱ δραστηριότητες ὁ­ρι­σμέ­νων αἱρέσεων παραβιάζουν τήν δημοσία τάξη». Ἐν συνεχεία διερωτᾶται ἐάν πρέπει νά θεσπισθεῖ νομοθεσία περιορίζουσα ἤ ἀπαγορεύουσα τήν ἐλευθερία τῶν αἱρέσεων· ἤ μήπως πρέπει νά θεσπισθεῖ νομοθεσία καθορίζουσα τά ὅρια ἐντός τῶν ὁποίων οἱ αἱρέσεις θά ἀσκοῦν τήν δραστηριότητά των, ἐφ’ ὅσον αὐτή ἀνταποκρίνεται σέ ὁρισμένα κριτήρια ἀντικειμενικά;
Ἡ Ἔκθεση προτείνει κατ’ ἀρχήν ὡς πρῶτα καί βασικά μέτρα: α) Τήν θέσπιση νομοθεσίας βάσει τῆς ὁποίας ὅλες οἱ αἱρέσεις καί τά νέα θρησκευτικά κινήματα θά καταχωροῦνται εἰς εἰ­δι­κόν ἀρχεῖον κρατικῆς ὑπηρεσίας. β) Τήν εὐρυτέραν δυνατήν πληροφόρηση τοῦ κοινοῦ καί κατά προτεραιότητα τῶν νέων περί τῆς φύσεως, τῶν δραστηριοτήτων καί τῶν ἐπιδιώξεων τῶν αἱρέσεων.
Ἐν συνεχεία ἡ Ἔκθεση προτείνει σχέδιον Συστάσεως τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης διαπιστώνουσα προκαταβολικῶς τά κάτωθι ἐξόχως σημαντικά:
-Διαπιστοῦται τεραστία αὔξηση τῶν αἱρέσεων ἐπί τῆς ἐποχῆς μας.
-Διαπιστοῦται ἔλλειψη ἀντιδράσεως ἀπό τούς φορεῖς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι θά ἔπρεπε περισσότερον παντός ἄλλου νά ἀ­νη­συ­χή­σουν. Τοῦτο ὀφείλεται εἰς τό καθεστώς τῆς θρησκευτικῆς οὐ­δε­τε­ρό­τη­τος τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν, τό ὁποῖον ἄφησε ἐλεύθερο τό πεδίον τῆς ἠθικῆς καί τοῦ σεβασμοῦ ὁρισμένων βασικῶν ἀρχῶν. Τό δεδομένο τοῦτο τό ἐξεμεταλλεύθησαν δεόντως οἱ αἱρέσεις, ἤτοι τό ὅτι οἱ παραδοσιακοί θεσμοί, οἱ ὁποῖοι συνέβαλον εἰς τήν ἀντιμετώπιση τῶν ὑπαρξιακῶν προβλημάτων ἀ­δι­α­φο­ροῦν.
-Τό φαινόμενο τῶν αἱρέσεων ἔχει λάβει διεθνεῖς διαστάσεις.
-Οἱ αἱρέσεις χρησιμοποιοῦν καταχρηστικῶς τό ὄνομα τοῦ Συμ­βου­λί­ου τῆς Εὐρώπης.
Περαιτέρω ἡ Ἔκθεση ἐπιχειρεῖ νά διατυπώσει τόν ὁρισμόν τῶν αἱρέσεων ὡς ἑξῆς: Αἵρεση σημαίνει ὁμάς θρησκευτικῆς ἤ μυστικιστικῆς ἐπιρροῆς, τῆς ὁποίας οἱ ὀπαδοί διαβιοῦν ἐντός κοινότητος ὑπό τήν ψυχολογικήν ἐπίδραση ἑνός ἤ περισσοτέρων ἀτόμων. Περαιτέρω παραθέτει καί ἄλλους διατυπωθέντας ὁρισμούς καί βεβαίως ἀναγνωρίζει, ὅτι γενικῶς ἀποδεκτός ὁ­ρι­σμός τῶν αἱρέσεων δέν ὑπάρχει.
Ἐν συνεχεία ἡ Ἔκθεση διερωτᾶται ἐάν μία αἵρεση ἀποτελεῖ θρησκείαν μή δίδουσα ἀπάντηση εἰς τό ἐρώτημα τοῦτο, διότι νομικῶς δέν ἔχει διατυπωθεῖ ὁ ὁρισμός τῆς θρησκείας. Ἐ­πι­ση­μαί­νε­ται μόνον, ὅτι γενικῶς τά δικαστήρια θεωροῦν ὡς θρησκεία τήν ὀργάνωση τήν ἔχουσα μονίμους κληρικούς καί ὄχι εὐκαιριακούς καί ἐπίσης τήν ἔχουσα τό ἱερόν, τό λειτουργικόν καί μίαν σφαιρικήν καί ὑπερφυσικήν ἐξήγηση τοῦ κόσμου. Ἀλ­λά καί ἡ ἔννοια αὐτή δέν εἶναι σταθερή.
Περαιτέρω ἡ Ἔκθεση παραθέτει συνοπτικῶς ποῖον τό καθεστώς τῶν αἱρέσεων εἰς ὁρισμένα εὐρωπαϊκά κράτη, ἤτοι:
ΓΑΛΛΙΑ: Οἱ αἱρέσεις ἔχουν συσταθεῖ ὡς σωματεῖα μή κερ­δο­σκο­πι­κοῦ σκοποῦ καί ὡς ἐκ τούτου δέν ὑπόκεινται εἰς φορολογίαν εἰσοδήματος.
ΕΛΒΕΤΙΑ: Δέν τούς ἀναγνωρίζει τό καθεστώς τῶν ν.π.δ.δ.
ΙΣΛΑΝΔΙΑ: Θέτει προϋποθέσεις ἀναγνωρίσεως (καταχώρηση εἰς εἰδικόν κρατικόν ἀρχεῖον). Βάσει τῆς νομοθεσίας αὐτῆς ἔ­χουν ἀναγνωρισθεῖ 12 αἱρέσεις.
ΑΓΓΛΙΑ: Ἐπισημαίνει, ὅτι στήν Ἀγγλία ὑπάρχει ὑπηρεσία παρακολουθήσεως τῶν αἱρέσεων.
ΦΙΛΑΝΔΙΑ: Οἱ αἱρέσεις πρέπει νά καταχωρηθοῦν εἰς εἰδικόν κρατικόν ἀρχεῖον καί νά πληροῦν ὁρισμένες νόμιμες προϋποθέσεις.
ΒΕΛΓΙΟΝ: Δέν ὑπάρχει εἰδικόν καθεστώς ἀναγνωρίσεως. Ἔτσι οἱ αἱρέσεις λαμβάνουν ὅποιαν μορφήν ἐπιθυμοῦν, π. χ. ὀρ­γα­νώ­σεις δημοσίας ὠφελείας ἤ μή κερδοσκοπικές.
ΙΣΠΑΝΙΑ: Ἐπισημαίνεται, ὅτι τό 1989 ἡ ἱσπανική Βουλή συνέταξε ἔκθεση περί αἱρέσεων, διά τῆς ὁποίας συνιστᾶ εἰς τήν κυβέρνηση νά ὑπαγάγει τίς αἱρέσεις ὑπό ἔλεγχον καί ἐποπτείαν.
Ὡς πρός τίς ἄλλες χῶρες ἀναφέρει, ὅτι ὑπάγουν τίς αἱρέσεις εἰς τό καθεστώς τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας (βεβαίως μεταγενεστέρως ἐπηκολούθησαν οἱ ἐκθέσεις τῶν κοινοβουλίων Γαλλίας, Γερμανίας, Βελγίου περί αἱρέσεων καί ἡ ἵδρυση κρατικῶν ὑπηρεσιῶν ἐποπτείας τῶν αἱρέσεων καί πληροφορήσεως τοῦ κοινοῦ εἰς Γαλλίαν, Γερμανίαν, Αὐστρίαν, Ἑλβετίαν πέραν τῆς Ἀγγλίας ὅπου τοιαύτη ὑπηρεσία προϋπῆρχε).
Ἐπί τοῦ προκειμένου ἡ Ἔκθεση ἀναφέρει, ὅτι εἰς τά εὐ­ρω­πα­ϊ­κά κράτη ὑπάρχουν περιορισμοί εἰς τήν δραστηριότητα τῶν αἱρέσεων ἀφορῶντες τήν δημοσίαν τάξη (Βέλγιον, Ἑλβετία, Δανία, Γαλλία, Ἰρλανδία, Λουξεμβοῦργο) ἤ τά χρηστά ἤθη (Βέλγιον, Ἑλβετία, Δανία, Φινλανδία, Ἀγγλία, Ἰρλανδία). Διά τήν Κύπρο ἀναφέρει, ὅτι ὅλες οἱ θρησκεῖες καί τά δόγματα πρέπει νά εἶναι φανερά καί ὄχι μυστικά, ὁπότε καί ἀπολαύουν τό δικαίωμα τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας. Στήν Ἱσπανία ἡ νομοθεσία προβλέπει τόν χαρακτηρισμό μιᾶς ἑνώσεως ἤ αἱ­ρέ­σε­ως ὡς παρανόμου, ἐνῶ στήν Ἑλβετία καί Φινλανδία προβλέπεται ἡ διάλυσή τους.
Περαιτέρω ἡ Ἔκθεση προβαίνει σέ μία σύντομη ἀναφορά τῆς ἀντιμετωπίσεως τῶν αἱρέσεων ὑπό τῆς νομολογίας τῶν δικαστηρίων ὁρισμένων εὐρωπαϊκῶν κρατῶν, ἤτοι:
Στήν Πορτογαλλία ἐκκρεμοῦν δίκες εἰς βάρος τῶν Χιλιαστῶν διά ἄρνηση ἐκπληρώσεως στρατιωτικῆς θητείας, ἀκόμη καί ἀόπλου.
Στή Νορβηγία ὑπάρχουν διώξεις ἐναντίον τῶν Σαηεντολόγων ἀφορῶσες τόν τρόπον στρατολογήσεως ὀπαδῶν καί χρηματοδοτήσεως.
Στήν Ἱσπανία ὑπάρχουν καταδίκες αἱρέσεων διά προσηλυτισμόν παράνομον, αἰσχροκέρδειαν, φορολογικές παραβάσεις καί παραβάσεις τῶν ἐργατικῶν νόμων.
Στήν Ἀγγλία ἀναφέρονται διενέξεις ἀφορῶσες εἰς τίς φορολογικές ἀπαλλαγές.
Στή Γαλλία ὑπάρχουν πολλές περιπτώσεις καταγγελιῶν ἐναντίον αἱρέσεων. Κυρίως ὑπάρχουν μηνύσεις ἐκ μέρους γονέων τέκνων παρασυρθέντων ὑπό τῶν αἱρέσεων. Τά δέ γαλλικά δικαστήρια διακρίνουν τίς θρησκεῖες ἀπό τίς αἱρέσεις ἐκ τοῦ ὅτι εἰς μέν τίς θρησκεῖες ἡ προσχώρηση καί ἡ ἀποχώρηση εἶναι ἐλεύθερες, ἐνῶ εἰς τίς αἱρέσεις ἡ μέν προσχώρηση εἶναι ἐλευθέρα, ὅμως ἡ ἀποχώρηση ὄχι (θέμα πού παραμένει σκοτεινό).
Τέλος ἐπισημαίνει, ὅτι καί ἡ νομολογία τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων ἔχει θεωρήσει τίς δραστηριότητες τῶν αἱρέσεων ὡς ἐμπίπτουσες στούς ὑπό τοῦ ἄρ­θρου 9 τῆς Εὐρωπαϊκῆς Συμβάσεως Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων προβλεπομένους περιορισμούς καί ἔχει ἀπορίψει τίς σχετικές προσφυγές.
Τέλος ἡ Ἔκθεση προτείνει τήν εἰσαγωγή εἰδικῆς νομοθεσίας ἐναντίον τῶν παρανόμων δραστηριοτήτων τῶν αἱρέσεων κυρίως ἔναντι τῆς νεολαίας.
Τό κείμενο τῆς Ἐκθέσεως τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης εἶναι ἐξόχως σημαντικόν καί θά ἔπρεπε νά γίνει ἐξ ὁλοκλήρου γνωστόν γενικώτερον (δέν γνωρίζω διατί ἔχει μέχρι σήμερον παραμείνει ἄγνωστον) καί ἐπισημαίνω ὅτι ἀνωτέρω ἐξέθεσα τά κύρια σημεῖα τούτου καί ὄχι τό σύνολόν του λόγω βεβαίως ἐλλείψεως χώρου.
2. Ἡ Σύσταση πού προτείνει ἡ ὡς ἄνω Ἔκθεση συνετάγη καί ἐπισημοποιήθηκε ὑπό τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης τό ἑπόμενον ἔτος 1992. Ἀποτελεῖ δέ τήν ὑπ’ ἀριθμ. 1178/1992 ἐπίσημον Ἔκθεσιν αὐτῆς. Τά κύρια σημεῖα της εἶναι τά κάτωθι:
Κατ’ ἀρχήν ἀναφέρει, ὅτι ἡ Κοινοβουλευτική Συνέλευση εὐ­αι­σθη­το­ποι­ή­θη­κε ἐν προκειμένω ἐκ πολλῶν περιπτώσεων παρανόμου καί καταστροφικῆς δράσεως τῶν αἱρέσεων ἐ­πι­ση­μαν­θει­σῶν καί ὑπό τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου.
-Ἐπισημαίνει, ὅτι τό περί θρησκευτικῆς ἐλευθερίας ἄρθρον 9 τῆς Εὐρωπαϊκῆς Συμβάσεως περί Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων δέν διευκολύνει τήν εἰσαγωγήν εἰδικῆς νομοθεσίας περί αἱ­ρέ­σε­ων. Παρά ταῦτα ἐπιμένει, ὅτι ὁρισμένα νομοθετικά μέτρα προστασίας ἔναντι τῆς παρανόμου καί καταστροφικῆς δράσεως τῶν αἱρέσεων θά μποροῦσαν νά ληφθοῦν. Πρός τοῦτο ἡ Κοινοβουλευτική Συνέλευση καλεῖ τήν Ἐπιτροπή Ὑπουργῶν ὅπως προτείνει εἰς τά εὐρωπαϊκά κράτη τή λήψη τῶν κάτωθι συγκεκριμένων μέτρων:
-Εἰσαγωγή ἐκπαιδευτικῶν προγραμμάτων πρός ἐνημέρωση τοῦ κοινοῦ ἐπί τῶν ἐκ τῶν αἱρέσεων κινδύνων.
-Εὐρυτάτη πληροφόρηση τοῦ κοινοῦ ὑπό τοῦ κράτους ἐπί τῆς ἐπικινδύνου καί καταστροφικῆς δράσεως τῶν αἱρέσεων.
-Ἐνίσχυση ἰδιωτικῶν πρωτοβουλιῶν πού ἔχουν ὡς σκοπόν τήν πληροφόρηση τοῦ κοινοῦ ἐπί τοῦ ἰδίου θέματος.
-Εἰσαγωγή εἰδικῆς νομοθεσίας καταχωρήσεως τῶν αἱρέσεων εἰς κρατικά ἀρχεῖα καθώς καί τῶν εἰς τήν ἀλλοδαπήν εὐ­ρι­σκο­μέ­νων κεντρικῶν ἑδρῶν τῶν αἱρέσεων πού δροῦν στά διάφορα κράτη.
-Εἰσαγωγή εἰδικῆς νομοθεσίας προστασίας τῆς νεότητος ἐκ τῆς ἐπικινδύνου δράσεως τῶν αἱρέσεων μεταξύ ἄλλων δι’ ἀ­πα­γο­ρεύ­σε­ως ἀπαγωγῆς τῶν ἀνηλίκων, μεταφορᾶς τους εἰς ἄλλο κράτος κ.λπ. καί ἰδία κύρωση τῆς διεθνοῦς συμβάσεως ἐ­κτε­λέ­σε­ως ἀλλοδαπῶν δικαστικῶν ἀποφάσεων.
-Αὐστηροτέρα ἐφαρμογή τῆς ἤδη ὑφισταμένης νομοθεσίας προστασίας τῶν ἀνηλίκων ἔναντι τῶν αἱρέσεων.
-Οἱ ὀπαδοί τῶν αἱρέσεων πρέπει νά πληροφοροῦνται, ὅτι εἶναι ἐλεύθεροι νά τίς ἐγκαταλείψουν ὁποτεδήποτε τό ἐπιθυμοῦν.
-Οἱ ἐργαζόμενοι στίς ὑπηρεσίες τῶν αἱρέσεων πρέπει νά ἀ­πο­λαύ­ουν τήν προστασία τῆς ἐργατικῆς νομοθεσίας καί τῆς νομοθεσίας περί κοινωνικῶν ἀσφαλίσεων.
3. Τό ἔτος 1999 ἡ Κοινοβουλευτική Συνέλευση τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης ἐπανέρχεται διά νεωτέρας Συστάσεώς της συμ­πλη­ρού­σης τήν προαναφερθεῖσαν σύσταση Νο 1178/1992. Ἡ νέα ἐν προκειμένω Σύσταση εἶναι ἡ 1412/1999, τά κύρια σημεῖα τῆς ὁποίας εἶναι τά κάτωθι:
-Κατ’ ἀρχήν μνημονεύει τήν προηγουμένη Σύσταση, τήν ὁ­ποί­αν καί ἐπαναλαμβάνει, ἀναφέρει δέ ὅτι ἀπό τῆς υἱοθετήσεως τῆς προηγουμένης Συστάσεως ἐμεσολάβησαν πολλά, τά ὁποῖα καί ὑποχρεώνουν τήν Κοινοβουλευτική Συνέλευση νά ἐ­πα­νέλ­θει καί νά τά ἀντιμετωπίσει
-Καταλήγει εἰς τό συμπέρασμα, ὅτι πράγματι εἶναι δυσχερεστάτη ἡ διατύπωση ὁρισμοῦ τῶν αἱρέσεων, παρά ταῦτα ὅμως διαπιστοῦται, ὅτι ὑπάρχει ἀνησυχία γιά τίς ὁμάδες ἐκεῖνες, πού ἀναπτύσσουν δραστηριότητα θρησκευτική ἤ μυστικιστική.
-Γιά τίς ὁμάδες αὐτές θά πρέπει νά ἐξασφαλισθεῖ, ὅτι ἡ δράση τους θά εἶναι νόμιμη.
-Θά πρέπει νά συλλέγωνται ὑπεύθυνες πληροφορίες γιά τίς αἱρέσεις καί νά διοχετεύονται εἰς τό εὐρύ κοινό. Ἰδία θά πρέπει πλη­ρο­φό­ρη­ση περί τῶν αἱρέσεων νά ὑπάρχει καί στήν ἐκπαίδευση τῶν νέων.
-Θά πρέπει νά ὑπάρξει προστασία τῶν ἀτόμων ἐκείνων πού εἶναι περισσότερον εὐάλωτα ἀπό τίς αἱρέσεις καί ἰδίως τῶν νέων καί νά ὑπάρχει ἔλεγχος ἐπί τῶν μεθόδων καί τακτικῶν πού χρησιμοποιοῦν πρός τοῦτο οἱ αἱρέσεις, ὡς π.χ. κακομεταχείριση, βιασμοί, πλύσεις ἐγκεφάλου, ἀπαγορεύσεως παρακολουθήσεως μαθημάτων κατωτέρας ἤ μέσης ἐκπαιδεύσεως, κ.λπ.
Πρός τοῦτο ἡ Σύσταση καταλήγει εἰς τό νά προτείνει πρός τά εὐρωπαϊκά κράτη τά ἑξῆς κυρίως:
-Δημιουργία ἤ ὑποστήριξη κέντρων πληροφοριῶν περί τῶν αἱρέσεων.
-Πληροφόρηση περί τῶν δοξασιῶν ἑκάστης αἱρέσεως εἰς τήν σχολικήν ἐκπαίδευση.
-Παραπομπή στά ποινικά δικαστήρια τῶν παρανόμων πράξεων τῶν αἱρέσεων.
-Αὐστηρά ἐφαρμογή τῆς νομοθεσίας περί ὑποχρεωτικῆς σχο­λι­κῆς ἐκπαιδεύσεως.
-Ἐνθάρρυνση τῆς δημιουργίας ἑνώσεων ἀτόμων πού ὑπῆρξαν θύματα οἱ ἴδιοι ἤ τά τέκνα τους τῶν ἐκνόμων δραστηριοτήτων καί τακτικῶν τῶν αἱρέσεων.
-Προσέγγιση καί διάλογος μέ τούς ἐνδιαφερομένους.
-Προσφορά βοηθείας πρός δημιουργίαν κέντρων πληροφορήσεως περί τῶν αἱρέσεων.
-Δημιουργία εὐρωπαϊκοῦ Παρατηρητηρίου διά τίς ὁμάδες μέ θρησκευτικό, ἀποκρυφιστικό ἤ πνευματικό χαρακτήρα.
Ἐπισημαίνουμε ἐν προκειμένω ὡς πρός τό τελευταῖο τοῦτο σημεῖο, ὅτι ἡ 25η σύνοδος τῶν Εὐρωπαίων Ὑπουργῶν ἐπί θεμάτων Οἰκογενείας τῶν χωρῶν μελῶν τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐ­ρώ­πης ἀπεφάσισε τήν ἵδρυση «Εὐρωπαϊκῆς Ὑπηρεσίας τεκμηριώσεως Αἱρέσεων», ἡ ὁποία θά ἐγκατασταθεῖ στή Βιέννη μέ στόχο τήν ἀντιμετώπιση τῶν ἑκατοντάδων παραθρησκευτικῶν ὀρ­γα­νώ­σε­ων πού ἐμφανίζονται συγκεκαλυμμένες ἤ σκοτεινές. Ἡ Ὑπηρεσία αὐτή θά ἔχει ὡς σκοπόν νά συμβάλει εἰς τήν καταστολή τῶν δραστηριοτήτων, πού ὑπό τό πρόσχημα θρη­σκευ­τι­κῶν δραστηριοτήτων ὁδηγοῦν ἀνθρώπους εἰς ψυχικήν ἐ­ξάρ­τη­ση καί ὑλική ἐκμετάλλευση ὑπό ὁρισμένων αἱρέσεων.
4. Ἀλλά καί τό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων καίτοι ἔχει δεχθεῖ ἐν μέρει κάποιες προσφυγές τῶν αἱ­ρέ­σε­ων ἐν τούτοις οὐδέποτε ἐθεώρησε ὡς ἀσυμβίβαστες μέ τήν Εὐρωπαϊκή Σύμβαση Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων διατάξεις νόμων τῶν εὐρωπαϊκῶν χωρῶν, πού σκοπόν εἶχαν τόν κρατικό ἔλεγχο τῶν αἱρέσεων. Ἔτσι ἐθεώρησε τήν ἑλληνική νομοθεσία περί προσηλυτισμοῦ ὡς ἀπολύτως συμβιβαστή μέ τήν Εὐρωπαϊκή Σύμβαση Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων (ἀπόφαση τῆς 23.5.1993 ὑπόθεση Κοκκινάκης) μάλιστα ἔφθασε νά ἐπικυρώσει ἑλληνικές καταδίκες ἐπί προσηλυτισμῷ ὑπό ὀπαδῶν τῶν Πεν­τη­κο­στια­νῶν (ἀπόφαση τῆς 24.2.1998 ὑπόθεση Λαρίσης), καθώς καί τήν ἑλληνική διάταξη περί κρατικῆς ἀδείας ἱδρύσεως ναῶν καί εὐκτηρίων οἴκων (ἀπόφαση τῆς 26.9.1996 ὑπόθεση Μανουσάκης). Ἐπίσης ἐθεώρησε ὡς συμβιβαστή πρός τήν ὡς ἄνω Εὐρωπαϊκή Σύμβαση τήν ἀγγλική νομοθεσία περί προσβολῆς τῆς θρησκείας (ἀπόφαση τῆς 25.11.1996 ὑπόθεση Wingrove). Περαιτέρω ἐπεκύρωσε ἀπόφαση τῶν αὐστριακῶν ἀρχῶν διαλύσεως τῆς ὀργανώσεως τοῦ Moon ἀπορρίψαν τήν προσφυγή του (ἀπόφαση τῆς 15.10.1981), ἐνῶ ἐπίσης ἐπεκύρωσε ἀπόφαση τῶν ἀγγλικῶν ἀρχῶν νά μήν ἐγκρίνουν τήν ἵδρυση ναοῦ τῶν Χάρε Κρίσνα (ἀπόφαση τῆς 8.3.1994). Οἱ δύο τελευταῖες ἀποφάσεις εἶναι τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων, ἐνῶ ἡ ἰδία Ἐπιτροπή ἀπέρριψε ὅλες τίς μέχρι σήμερα ὑποβληθεῖσες προσφυγές τῶν ἀντιρρησιῶν συνειδήσεως, τιμωρηθέντων διά ἄρνηση ἐκτελέσεως στρατιωτικῆς ὑ­πη­ρε­σί­ας.
 
Περιοδικό «διάλογος»
Ιούλιος -Σεπτέμβριος 2016, τεύχος 85
Για να γίνετε συνδεομητές στο Περιοδικό "ΔΙΑΛΟΓΟΣ" παρακαλούμε καλέστε στο 2106396665

Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017

Εικόνες και Κυριακή της Ορθοδοξίας

 

catacombe san callistoΟι χριστιανοί από τους πρώτους χρόνους αισθάνθηκαν την ανάγκη να εξωτερικεύσουν την ευλάβεια και την πίστη που πλημμύριζε την ψυχή τους. Γι΄ αυτό άρχισαν να διακοσμούν το εσωτερικό των ναών με διάφορες συμβολικές παραστάσεις, όπως αυτές που μπορείτε να δείτε στην εικόνα και βρίσκονται στις κατακόμβες του αγίου Καλλίστου στη Ρώμη. Όταν όμως σταμάτησαν οι διωγμοί κι ο χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, που στη συνέχεια εξελίχθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, άρχισαν να φιλοτεχνούνται εικόνες της Παναγίας, του Ιησού και των Αποστόλων. Ακολούθησε η εικονογράφηση των Αγίων, κυρίως των μαρτύρων.
Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας, ένας από τους τρεις Ιεράρχες δίδαξε ότι οφείλουμε τιμή στις εικόνες, όχι βέβαια στο ξύλο ή στον τοίχο όπου είναι ζωγραφισμένες, αλλά στο πρόσωπο το οποίο εικονίζεται· η εικόνα, δηλαδή, είναι το βοηθητικό μέσο για τους πιστούς στην προσευχή τους αλλά και για τη μίμηση των εικονιζόμενων προσώπων. Στα μέσα του 8ου αιώνα αυτή η τιμητική προσκύνηση άρχισε να μεταβάλλεται σε λατρεία της ίδιας της εικόνας. Γι΄ αυτό κι ο αυτοκράτορας, βλέποντας τη θλιβερή κατάσταση και επηρεασμένος από διάφορους συμβούλους, κληρικούς και μη, διέταξε να κρεμάσουν ψηλά τις εικόνες. Υπήρξαν πολλοί μοναχοί και λαϊκοί που εξεγέρθηκαν μ΄ αυτή την απόφαση, αντέδρασαν και το αποτέλεσμα ήταν μια καινούρια διαταγή του αυτοκράτορα, με την οποία απαγορεύτηκε τελείως η ανάρτηση εικόνων. Αυτή ήταν και η αρχή μιας μεγάλης περιόδου θρησκευτικής αναταραχής που κράτησε περίπου 120 χρόνια και έμεινε στην ιστορία ως Εικονομαχία. Σ΄ αυτή την περίοδο οι χριστιανοί χωρίστηκαν σε δυο αντιμαχόμενες μερίδες: τους εικονόφιλους και τους εικονομάχους.